Κτήμα Βίωμα Φυτώριο κηπευτικών και αρωματικών φυτών Βιολογικής Γεωργίας.

Τα εντομοκτόνα της φύσης

Aν ανοίξουμε ένα γεωργικό εγχειρίδιο του '60, θα δούμε ότι υπήρχαν και μάλιστα ήταν από τα πρώτα «όπλα» του αγρότη για την αντιμετώπιση των εντομολογικών προβλημάτων. Δυστυχώς, όμως, η εισβολή της Χημείας τα έβαλε στο περιθώριο. Χρειάστηκε να περάσουν αρκετά χρόνια, μέχρι να τα επαναφέρουν κάποιες εταιρείες έπειτα από απαίτηση της αγοράς. 

Hδη κυκλοφορούν στην Eλλάδα τρία σκευάσματα από αυτά. Σε τι αναφερόμαστε; 

Στα εντομοκτόνα φυτικής προέλευσης. Το πύρεθρο, την ροτενόνη και, το νεώτερο απ' όλα, την αζαδιραχτίνη.

Πύρεθρο (Chrysanthemum cinerariaefolium)

Tο άνθος του πολυετούς φυτού της οικογένειας Compositae είναι ίσως το παλαιότερο εντομοκτόνο που χρησιμοποίησε ο άνθρωπος. Προέρχεται από την Δαλματία (σημερινή Κροατία) απ' όπου και στις αρχές του 1900 διαδόθηκε σε όλον τον κόσμο. Στη χώρα μας, σύμφωνα με παλαιότερες έρευνες, μπορεί να καλλιεργηθεί και σε μερικές περιοχές είναι αυτοφυές. Καλλιεργείται σε ορεινές περιοχές, έως 3.000 υψόμετρο. 

Η περιεκτικότητα του σε δραστικές ουσίες (πυρεθρίνη Ι και ΙΙ, κυνερίνη Ι και ΙΙ, καθώς και γιασμολίνη Ι και ΙΙ) αυξάνεται όσο μεγαλώνει το υψόμετρο. Η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα σήμερα είναι η Κένυα.Δρα σαν εντομοκτόνο επαφής, προσβάλλοντας το κεντρικό νευρικό σύστημα των εντόμων. Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πολλών εντόμων στο μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργούμενων φυτών. Επίσης χρησιμοποιείται και για την προστασία των αποθηκευμένων σπόρων. Eχει μικρή τοξικότητα στα θερμόαιμα, αλλά είναι αρκετά τοξικό στα ψάρια. 

Αποικοδομείται εύκολα, σε μη τοξικές ουσίες έπειτα από λίγες ώρες, με τη βοήθεια της θερμοκρασίας και της ηλιακής ακτινοβολίας. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση κυκλοφορούν δεκάδες σκευάσματα με βάση το φυσικό πύρεθρο.

Αζαδιραχτίνη (Azadirachta indica)

Το νεώτερο από τα φυτικά εντομοκτόνα. Εξάγεται από το δένδρο Neem, το οποίο κατάγεται από την Ινδία αλλά το βρίσκουμε και σε όλη την Nοτιανατολική Ασία μέχρι την Αυστραλία. Πρόκειται για ένα δένδρο ύψους 25 - 30 μέτρων που ανήκει στην οικογένεια των Meliacee. Oλα τα μέρη του δένδρου μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διαφορετικούς σκοπούς, όπως διατροφή, ξυλεία, φάρμακα, φυτοπροστατευτικά προϊόντα κ.λπ. Οι σπόροι του όμως είναι αυτοί που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή εντομοκτόνου, επειδή έχουν και τη μεγαλύτερη συγκέντρωση σε αζαδιραχτίνη. H ουσία αυτή είναι τόσο σύνθετη που μέχρι σήμερα δεν έχει καταστεί δυνατό να παρασκευαστεί σε εργαστήριο. Διαφέρει από τα υπόλοιπα φυτικά εντομοκτόνα, επειδή η δράση της είναι πιο σύνθετη. 

Δρα ως αντιτροφικό, ως εντομοαπωθητικό, ως ρυθμιστικό της ανάπτυξης των εντόμων, μειώνει τη γονιμότητα των τέλειων εντόμων και μειώνει τη ζωτικότητα των αβγών.Χρησιμοποιείται για την αντιμετώπιση πολλών εντόμων στο μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργούμενων φυτών. Τελευταίες μελέτες έχουν αποδείξει ότι μπορεί να δράσει και ως ακαρεοκτόνο και νηματοδοκτόνο. Δεν υπάρχουν στοιχεία για πιθανές επιπτώσεις σε ωφέλιμα έντομα (αρπακτικά και παράσιτα).

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι την αζαδιραχτίνη, εκτός από το δένδρο Neem, σε πολύ μικρότερη όμως συγκέντρωση, μπορούμε να την βρούμε και στην ελληνική χλωρίδα και συγκεκριμένα σε ένα δένδρο πολύ γνωστό, την μελιά (melia azederach). Tο δένδρο αυτό από την αρχαιότητα ήταν γνωστό για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες. 

Ροτενόνη (Derris elliptica)

Είναι φυτικό εντομοκτόνο που εξάγεται κυρίως από τις ρίζες του φυτού derris elliptica. Το βρίσκουμε στη Νέα Γουινέα, στην Αυστραλία, στην Α. Αφρική και στη Ν. Αμερική.Στην Ευρώπη, η χρήση του ως εντομοκτόνου ξεκίνησε στις αρχές του 1900, παρ' ότι ήταν ήδη γνωστές οι ιδιότητές του από τους Κινέζους. Μεγάλη ανάπτυξη είχε στην Αμερική στις αρχές του 1900, όταν ομοσπονδιακός νόμος έθετε περιορισμούς στη χρήση κάποιων συνθετικών εντομοκτόνων.

Δρα σαν εντομοκτόνο επαφής και στομάχου. Δυστυχώς όπως και το πύρεθρο, δεν έχει εκλεκτική δράση με τα ωφέλιμα. Δεν είναι όμως τοξική για τις μέλισσες, ενώ είναι πολύ τοξική με τα ψάρια. Χρησιμοποιείται και αυτή για την αντιμετώπιση πολλών εντόμων στο μεγαλύτερο μέρος των καλλιεργούμενων φυτών. 

Διασπάται πολύ γρήγορα όταν εκτεθεί στον ήλιο και σε υψηλές θερμοκρασίες, γι' αυτό και η χρήση της πρέπει να γίνεται αργά το απόγευμα ή νωρίς το πρωί. Σε αλκαλικό περιβάλλον -σκληρό νερό- διασπάται άμεσα σε απλούστερες μορφές και χάνει τη δραστικότητά της. 

http://ktimabioma.blogspot.gr/search/label/%CE%B1%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC%20%CE%BA%CE%B1%CE%B9%20%CF%86%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC%20%CF%86%CF%85%CF%84%CE%AC